بازسازی ژئوشیمیایی و پترولوژیکی نفوذی‌های مافیکی- اولترامافیکی تله‌پهلوانی، شهر بابک، ایران

رخنمون توده‌های کوچک مافیکی-اولترامافیکی تله‌پهلوانی در بخش شمال‌غرب و جنوب باتولیت لوکو کوارتز دیوریتی-آنورتوزیتی در 173 میلیون سال پیش، باعث تکامل بخش جنوب‌غرب زون سنندج-سیرجان شد. این توده ماگمایی شامل عمدتاً گابرو است. رگه‌ها و عدسی‌هایی با ترکیب آنورتوزیتی، تروکتولیتی، کلینوپیروکسنیتی و ورلیتی، با مرز تدریجی و گاه مرز واضح در داخل این گابروها حاضر هستند. در بخش‌هایی که گابروها مرز تدریجی با آنورتوزیت‌ها و ورلیت‌ها می‌سازند، به تدریج گابروها، روشن‌تر و یا تیره‌تر می‌شوند و تبدیل کانی‌شناسی تدریجی است؛ در مقابل، در قسمت‌هایی که مرزی واضح بین گابروها و آنورتوزیت‌ها، کلینوپیروکسنیت و ورلیت‌ها وجود دارد، گردهمایی کانی‌شناسی کاملاً متفاوت است. هیچ دگرشکلی واضحی در توده‌های نفوذی مافیکی-اولترامافیکی تله‌پهلوانی مشاهد نمی‌شود؛ بنابراین، این نوسان‌ها در ترکیب کانی‌شناسی از نحوه تبلور در آشیانه ماگمایی ناشی شده است. با توجه به ارتباط نزدیک و تغییرات شیمیایی تدریجی، به خصوص برای REE، از گابروها به آنورتوزیت‌ها و ورلیت‌ها، در قسمت‌هایی که مرزها تدریجی است، احتمالاً تفاوت در نحوة تبلور (تبلور تفریقی) در بخش‌های مختلف آشیانه ماگمایی، به‌ویژه نزدیک به حواشی آشیانه، باعث ظهور کومولیت‌های آنورتوزیتی، کلینوپیروکسنیتی و ورلیتی شده است. در بخش‌هایی که مرزهای واضح مشاهده می‌شود، تغییرات شیمیایی ناگ‌هانی بوده، اما این تغییرات به خصوص در مورد REE مشابه است. چنین شرایطی نشان می‌دهد که احتمالاً ماگمای مادر آنها یکسان بوده است، اما در ضربان‌های تزریقی بعدی و یا جابه‌جایی‌های مکانیکی ماگمایی در آشیانه، احتمال دارد بخش‌هایی که تبلور ناهمگن داشته‌اند (و به‌صورت کومولیت هستند) و هنوز به حالت نیمه جامد و خمیری بوده‌اند، جابجا شده و به‌صورت عدسی یا رگ‌های در داخل گابروها قرار گرفته‌اند. داده‌های سنی و ژئوشیمی نشان می‌دهند که این مجموعه احتمالاً از یک ماگمای بازالت توله‌ایتی غنی از Al2O3، FeO و Sr و فقیر در K و Nb، بر اثر ذوب 5 تا 30 درصدی یک گوشته اسپینل پریدوتیتی در یک محیط ریفت قاره‌ای در مرحله آغاز گسترش، ایجاد شده و سپس تحت شرایط پوسته زیرین (فشارهای نسبتاً بالا)، متبلور شده است.